عنوان مقاله: چکیده: استراتژيک يک سازمان دانشبنيان محيط ناپايدار رقابت جهانی و توسعة روزافزون ارتباطات و مبادالت سريع اطالعات است.

Transcription

1 عنوان مقاله: اولويتبندي عوامل موثر بر هوشمندي استراتژيک يک سازمان دانشبنيان 2 محمد حکاک - علي شريعتنژاد دریافت: 393/2/20 پذیرش: 393/0/30 مقاله براي اصالح به مدت 2 روز نزد پديدآوران بوده است. چکیده: آنچه در دنياي امروز سازمانهای دانشبنیان را با دنياي چند دهه قبل آنها متمايز ميكند محيط ناپايدار رقابت جهانی و توسعة روزافزون ارتباطات و مبادالت سريع اطالعات است. سازمانهای دانشبنیان برای مصون ماندن از امواج سهمگین محیطی و نیز سازگاری با الزامات رقابتی چارهای جز کسب اطالعات محیطی از طریق هوشمندی استراتژیک ندارند. هدف پژوهش حاضر اولویتبندی عوامل موثر بر هوشمندی استراتژیک در سازمانهای دانش بنیان است که بر این اساس عوامل موثر بر هوشمندی استراتژیک سازمان در دو بخش درون سازمانی و برون سازمانی شناسایی و رتبه بندی می شوند. این پژوهش کاربردی و از لحاظ روش تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی است. ابزار جمعآوری اطالعات پرسشنامه است که دربرگیرنده مقایسات زوجی بین معیارهای اصلی و گزینهها است. پس از بدست آوردن اوزان با استفاده از اعداد فازی مثلثی هفتگانه و تبدیل اعداد فازی مثلثی به اعداد فازی قطعی وزن شاخصها بدست میآید و در آخر رتبهبندی نهایی با استفاده از تکنیک فازی صورت میپذیرد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در سازمانهای دانشبنیان هوشمندی منابع انسانی برای هوشمندی استراتژیک درون سازمانی و هوشمندی مشتریان برای هوشمندی استراتژیک برون سازمانی از بیشترین اهمیت برخوردار است. به عالوه تالش و کوشش کارکنان برای هوشمندی منابع انسانی و شناسایی فرصتهای خالقانه موجود در ارتباط با هوشمندی مشتریان در سازمانهای دانشبنیان بیشترین اهمیت را داراست.. استادیار گروه مدیریت دانشگاه لرستان hakkak.m@lu.ac.ir 2. دانشجوی کارشناسیارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه لرستان )نویسنده مسئول( alishariat69@gmail.com کلیدواژهها: هوشمندي استراتژيک سازمانهاي دانشبنيان روش Fuzzy AHP عوامل استراتژيک درونسازماني عوامل استراتژيک برونسازماني. 07

2 مقدمه پايه بر سازمانهاي و جوامع ايجاد چگونگي و لزوم دانش عصر به صنعتي عصر از گذر در در را دانش و هوشمندي ارزشمند و استراتژيک منابع از استفاده و مديريت نحوه نيز و دانش و جوامع ايجاد چگونگي اساسي راهحل است. داده قرار سازمان و مديريت دانشمندان کار دستور است. استراتژيک هوشمندي ويژه به هوشمندي فعاليتهاي از استفاده دانشبنيان سازمانهاي راستاي در سازمانها در راهبردي مديريت فرآيند به که است ابزاري استراتژيک هوشمندي ارتباطات و دانش افزايش طريق از را کسبوکار عملکرد و کرده کمک تصميمگيري و برنامهريزي ضروري مفهوم يک استراتژيک هوشمندي.)Gabber, )2007 ميبخشد بهبود خارجي و داخلي و تجزيه با و استراتژيک هوشمندي طريق از ميتوانند شرکتها است. شرکت مديريت فرآيند در عملکرد نتيجه در و بخشيده بهبود را خود اثربخشي و کارايي ميزان خود پيرامون اطالعات تحليل اطالعات سازمانها ميشود موجب استراتژيک هوشمندي بهبود باشند. داشته رقبا برابر در بهتري كرده ذخيره را حاصل نتايج و کنند تحليل و تجزيه بيشتري دقت با و سريعتر را خود اطراف محيط اطالعات دادهها تبادل جريان امر اين دهند. قرار تصميمگيرندگان دسترس در مقتضي مواقع در و هوشمندي ميبخشد. بهبود را تصميمگيري و تفکر اثربخشي و ميکند تسريع سازمان در را دانش و تهديدها هشدار و جديد فرصتهاي کشف با که است جستوجو موتور يک مثابه به استراتژيک کند. شناسايي دقيقتر و سريعتر را خود محيط ميسازد قادر را شرکت هوشي توانايي از جامعه در فعال سازمانهاي ساير به نسبت هوشمند و دانشبنيان سازمانهاي كه بود خواهند موفق سازمانهايي كنوني رقابتي دنياي در ميآورند. عمل به را بيشتري استفاده خود بهرهگيري با جز اين و کنند تحليل و تجزيه بيشتري دقت با و سريعتر را خود اطراف محيط اطالعات مديران نيست. ميسر استراتژيک هوشمندي طريق از بيروني و دروني تاثيرگذار عوامل شناسايي از بيروني و دروني عوامل بايد خود مديريت تحت سازمان در استراتژيک هوشمندي از بهرهمندي براي خود سازمان عملكرد بهبود راستاي در عوامل اين صحيح بهكارگيري با و بشناسند را خود سازمان معنوي فکري سرمايههاي سازمانها ميشود موجب استراتژيک هوشمندي عالوه به ورزند. اهتمام و افراد اينكه يعني كنند مديريت درستي به دارند قرار اطالعات قلمرو در که را خود فني ابزارهاي و 92 پياپي - 2 شماره - 94 تابستان - 28 دوره. Strategic Iintelligence 08

3 استراتژيک هوشمندي به پرداختن رو اين از شوند. بهکارگرفته کارا صورت به اطالعاتي سيستمهاي انکارناپذير ضرورتي دانشبنيان سازمانهاي فني ابزارهاي و معنوي فکري سرمايههاي مديريت براي در صرفهجويي ميبخشد ضرورت را حاضر پژوهش انجام که مسئله ديگر بعد طرفي از است. يافته اساس بر است. استراتژيک هوشمندي فراگيري اساس بر دانشبنيان سازمانهاي براي زمان و هزينه فازي AHP روش از استفاده با تا است آن بر حاضر پژوهش استراتژيک هوشمندي مفهوم جامعيت و سازمانها تا کند اولويتبندي را استراتژيک هوشمندي برونسازماني و درونسازماني موثر عوامل ببرند. را الزم بهره استراتژيک هوشمندي از مقتضي نحو به دانشبنيان شرکتهاي ادبيات مرور دانشبنيان سازمان رقابتي مزيت است. دانشي سرمايههاي آن دارايي عمدهترين که است سازماني دانشبنيان سازمان صنايع دانشگاهها ميشود. حاصل دانش از اثربخش استفاده و دانش طريق از دانشبنيان سازمان يک تعريف هستند. دانشبنيان سازمانهاي از بارز نمونههايي پژوهشي موسسات و فضا و هوا نرمافزاري دانشبنيان سازمان يک اصلي ماموريت اول است. متمرکز اصلي جنبه سه بر دانشبنيان سازمان يک ميکند سعي دانشبنيان سازمان يک دوم است. اطالعات و دانش بهکارگيري و دستکاري و کسب دنبال به فردي هم و گروهي صورت به هم سازمان اعضاي آن در که باشد يادگيرنده سازمان يک برتر جايگاه جستوجوي طريق از دانشبنيان سازمان سوم هستند. خود دانش توليد ظرفيت ارتقاي کمال به رسيدن دنبال به متقابل همکاري بر مبتني روابط تقويت و فعاليت شيوه بهترين بازار در.)Wang Catherine & Ahmad Perveiz & Ahmad, 2003( است سازماني و مسطح منعطف ارگانيک سازمانهاي به را دانشبنيان سازمانهاي تکامل و گذار سير سازمانهاي ابعاد از فراتر چيزي بايد آنها تشکيلدهنده ابعاد که است کرده تبديل غيرمتمرکز رد مهمي نقش غيررسميميتوانند روابط سازمانها اينگونه در رسميباشد. و سلسلهمراتبي و رسمي روابط دانشبنيان سازمان يک در 386(. همکاران و )منوريان باشند داشته ساختاردهي تعاملي روابط اعتماد بر مبتني روابط شامل سطح اين است. برخوردار بسزايي اهميت غيررسمياز.)Wang Catherine & Ahmad Perveiz, )2003 است فراگير عاطفي روابط و برونگرا شريعتنژاد علي و حکاک محمد هوشمندي... بر موثر عوامل اولويتبندي 5- مقاله 09

4 استراتژيک هوشمندي جمعآوري شامل استراتژيک هوشمندي است شده ارائه کوسا تومو وسيله به که تعريفي در با استراتژيک ارتباط در که اطالعات اين انتشار و محيطي دادههاي تحليل و تجزيه و پردازش ماليات قوانين شامل استراتژيک هوشمندي.)Kuosa, )20 است شده تعريف هستند سازمان هوشمندي عبارتي به است. سازمان انساني منابع مقوالت و سياسي و اقتصادي گستره مالي امور و ميکند. تحليل و مشاهده را سازمان يک اقتصادي و سياسي اجتماعي رفتارهاي استراتژيک بررسي انساني و اجتماعي منابع داشتن استراتژيک ديد همچون عواملي با استراتژيک هوشمندي تخصصي صورت به.)Gabber, )2007 ميشود ارزيابي سازمان سياسي و اقتصادي مسائل وابسته سازمان استراتژيک تصميمگيري و استراتژيک برنامهريزي نظام به استراتژيک هوشمندي هوشمندي با گسترده صورت به که مفهومي عنوان به استراتژيک هوشمندي ديگر تعريفي در است. دارد ارتباط استراتژيک مديريت و سازمان استراتژيک منابع سازمان استراتژيهاي سازماني هوشمندي صاحبنظران اظهارات طبق واقع در.)Richard & Russell, )2007 ميشود تعريف كرد ارائه آن از معيني و ثابت تعريف نميتوان که است چندبعدي و گسترده مفهومي استراتژيک مقاالت و کتب مطالعه با )Tesaleno,,ا) 200 )Coccia,,ا) 200 )Maccoby, )20 مولفههاي و عوامل پژوهشگران سوي از ارائهشده تقسيمبنديهاي از استفاده با همچنين و و درونسازماني هوشمندي دسته دو به استراتژيک هوشمندي شده شناسايي تاثيرگذار است زير شکل به آن ادبيات مرور کامل شرح که است شده تفکيک برونسازماني هوشمندي 39(. یداللهی و سلیمیفرد )حسيني )Kruger, ا) 200 )Karl Weick, ) پياپي - 2 شماره - 94 تابستان - 28 دوره درونسازماني استراتژيک هوشمندي تقسيم دسته چهار به درونسازماني استراتژيک هوشمندي عوامل و مولفهها حاضر پژوهش در هوشمندي 3 سازماني فرآيندهاي هوشمندي 2 انساني منابع هوشمندي از: عبارتند که ميشود. 5 مالي منابع هوشمندي و 4 اطالعاتي. Tuomo Cousa 2. Human Resource Intelligence 3. Organization Process Intelligence 4. Information Intelligence 5. Finance Intelligence 0

5 انساني منابع هوشمندي تحوالت رکن موثرترين و است خاص اهميتي داراي جامعه امور پيشبرد در انساني عامل نقش توجه مستلزم اجتماعي و اقتصادي پيشرفتهاي ميآيد. شمار به فرهنگي و اجتماعي اقتصادي نظر از مديريتي محيط يك در.)Coyne & Bell, )20 اوست هوشمندي و انساني منابع ويژه معناي هستند قادر که ميشوند تعريف موجوديتهايي بهعنوان هوشمند انساني منابع مفهومي و دستورالعملها از پارهاي اساس بر و باشند موقعيتشناس و کنند درك را معين وضعيت يك حوزههاي درباره اطالعات تجزيهوتحليل نيروي به انساني منابع هوشمندي كنند. عمل راهكارها وضعيت و استخدام و انتخاب کارکنان روابط مزايا و پاداش حوزه مانند انساني منابع تصميمگيري اين در.)Booker, Kitchens & Rebman, )2008 دارد اشاره رقابتي محيط در کار نيروي و کوشش و تالش انساني منابع توانايي انساني منابع هوشمندي بر تاثيرگذار عوامل پژوهش هستند. سازماني حمايت ميرود شمار به سازماني هر سرمايه بزرگترين هوشمند انساني منابع : انساني منابع توانايي گيرند كار به و كنند جذب خود سازمان براي را افرادي دارند تالش امروزه سازمانها رهبران زا رکن مهمترين انساني منابع توانايي باشند. انتظار مورد شايستگيهاي و قابليتها داراي كه 392(. براون و )استوارت است هوشمند کارکنان ويژگيهاي هوشمند انساني منابع ويژه به انساني منابع ويژگيهاي اساسيترين از يکي : 2 کوشش و تالش انساني منابع وظايف انجام راستاي در آگاهانه و موثر کوشش و تالش توان و تمايل داشتن کنار در 392(. براون و )استوارت است آنها براي سازمان که ارزشي ميزان اساس بر هميشه سازمان يک کارکنان : 3 سازماني حمايت اين ميکنند. پيدا سازمان به خاصي عالقه و اعتقاد است قائل آنها امنيت و آسايش رفاه ايجاد و است شده معرفي سازماني حمايت عنوان تحت انساني نيروي براي مطلوب شرايط ايجاد و ارزش.)Bell & Manguck, 2002( شريعتنژاد علي و حکاک محمد هوشمندي... بر موثر عوامل اولويتبندي 5- مقاله سازماني فرآيندهاي هوشمندي استراتژيك موقعيت خود رقباي به نسبت است مصمم سازمان يك اگر که است معتقد کوسا و كند بهرهبرداري هوشمند سازماني فرآيندهاي از که باشد داشته را آن توان بايد باشد داشته. Human Resource Ability 2. Effort 3. Organization Support

6 از امكانات و فرآيندهاي هوشمند خود بهتر از رقبا سود جويد )20.)Kuosa, هوشمندي فرآيندهاي سازماني در برگيرنده حوزه وسيعي از کاربردها در زمينه نظارت و تجزيه و تحليل فرآيندها به منظور بهينهسازي پيشبيني بررسي همگوني و کشف فرآيندهاي سازمان است )2003.)Grigori, عوامل موثر بر هوشمندي فرآيندهاي سازماني فرآيندهاي اصلي فرآيندهاي پشتيباني و فرآيندهاي توسعه هستند. فرآيندهاي اصلي : فرآيندي است که فلسفه وجودي واحد مربوطه را تشکيل داده و در ارتباط مستقيم با مشتري نهايي قرار دارد. اين فرآيندها با توجه به واحد مربوطه ميتواند فرآيندهايي از قبيل فرآيند مديريت منابع انساني فرآيندهاي تحقيق و توسعه و فرآيندهاي نظارتي و رسيدگي باشد. فرآيندهاي پشتيباني : 2 فرآيندهاي پشتيباني به مجموعهاي از وظايف اطالق ميشود که شامل پشتيباني خدمات فرآيندهاي امور مالي و بودجه و فرآيندهاي حفظ و نگهداري اموال دولتي هستند )غضنفري و فتحاهلل 382(. فرآيندهاي توسعه : 3 فرآيند توسعه سازماني عبارت از کاربرد سيستميدانش علوم رفتاري براي توسعه برنامهريزيشده و تقويت و تاکيد بر استراتژيها ساختارها و فرآيندهاي سازماني براي بهبود اثربخشي سازمان است )کونتز و ديگران 370(. هوشمندي اطالعاتي هوشمندي اطالعاتي فرآيند گردآوري سازماندهي تجزيه و تحليل و توزيع اطالعات ميان تماميبخشهاي سازمان و مديريت عمل به اطالعات با اصول اخالقي و احترام است )202 Luc,.)Sabrina, Laid & Jean هوشمندي اطالعاتي جزيي از مديريت دانش کارا به گونهاي اثربخش است. هوشمندي اطالعاتي يک الگوي کار مديريتي با رواج فناوريهاي ارتباطي و قدرت دانش در سازمان است که امروزه اساسا به عنوان يك دارايي سازماني به شمار ميآيد Bell,( Coyne & 20(. عوامل موثر بر هوشمندي اطالعاتي فناوريهاي ارتباطي قدرت دانش قدرت اطالعات هستند. فناوري ارتباطي : 4 يکي از مهمترين عوامل تاثيرگذار بر هوشمندي اطالعاتي فناوري ارتباطي است. فناوري ارتباطي عبارت است از گردآوري سازماندهي ذخيره و نشر اطالعات اعم از صوت تصوير دوره - 28 تابستان - 94 شماره - 2 پياپي 92. Main Process 5. Information Power 2. Logestic Process 3. Development Process 4. Communication Technology 2

7 متن يا عدد كه با استفاده از ابزار رايانهاي و مخابرات صورت پذيرد )رسوليان فتحنژاد و نادعلی 389(. قدرت اطالعات : قدرت اطالعاتي قدرتي است به واسطه توان دسترسي به اطالعات يا توان کنترل اطالعات به وسيله فرد سازمان يا دولت به دست ميآيد. قدرت اطالعات به كنترل عملكردهاي اطالعات به وسيله يكي از فناوريهاي اطالعات به ويژه از نوع كنش متقابل نظير كامپيوترها و تجهيزات جانبي اشاره دارد )هنسون و روال 388(. قدرت دانش : 2 عبارت است از بهکارگيري توان دانش براي سبقت از رقبا جهت حفظ حيات و بقاي سازمان در محيط رقابتي و در نهايت پيادهسازي مديريت دانش به عنوان يك مزيت رقابتي پايدار )هنسون و روال 388(. هوشمندي منابع مالي هوشمندي منابع مالي توانايي يکپارچهسازي و تجزيه و تحليل اطالعات مالي پيشبيني بودجهبندي شبيهسازي و مديريت ريسک را دربر ميگيرد و نقش کليدي را در برنامهريزي استراتژيک سازماني ايفا ميکند )2009 Leone,.)Aaker, Kumar & حوزه رقابت سازمانها را مجبور ميسازد که با نياز به کارايي منابع مالي روبهرو شوند و آنها را تشويق ميکند تا از هوشمندي منابع مالي براي ارتقاي کارايي منابع مالي استفاده کنند. هوشمندي منابع مالي سازمانها را قادر ميسازد که از امكانات و ابزارهاي مالي خود استفاده بيشتري كنند )20 Bell,.)Coyne & عوامل تشکيلدهنده هوشمندي منابع مالي تجزيهوتحليل اطالعات مالي بودجهبندي و مديريت ريسک است. تجزيه و تحليل اطالعات مالي : 3 يکي از مولفههاي اصلي هوشمندي منابع مالي تجزيه و تحليل اطالعات مالي در ارزيابي شرکتها و استفاده از صورتهاي مالي آنهاست. تحليلگران صورتهاي مالي يک شرکت را ميگيرند و با اقدامات مقايسهاي اقدام به تجزيه و تحليل آنها ميکنند. در تجزيه و تحليل شرکتها سعي ميشود وضعيت سودآوري ريسک مالي وضعيت توليد و فروش وضعيت بدهي و حاشيه سود شرکت به طور کامل بررسي شود. بودجهبندي : 4 بودجهبندي بر اساس ماده يک قانون محاسبات عموميکشور اينگونه تعريف شده است که بودجه کل کشور برنامه مالييكساله دولت است که از يک طرف هزينهها و ساير مقاله 5- اولويتبندي عوامل موثر بر هوشمندي... محمد حکاک و علي شريعتنژاد. Information Power 2. Knowledge Power 3. Finance Analysis 4. Budgeting 3

8 به دستيابي براي را اعتبار تامين منابع ساير و درآمدها ديگر طرف از و ميكند برآورد را مخارج تسا عبارت بودجهبندي گفت ميتوان ديگر بيان به ميكند. پيشبيني دولت نظر مورد هدفهاي 390(. ناصرآبادي و )خانمحمدي معين زماني دوره يک براي و مقادير برحسب عمليات برنامه از ساير و مديريت مديره هيات وسيله به که است فرآيندي ريسک مديريت : ريسک مديريت گرفته کار به بنگاه کل در و راهبردگذاري فرآيند در ميشود محقق اقتصادي واحد يک کارکنان بگذارند تاثير اقتصادي واحد بر است ممکن که بالقوهاي رويدادهاي شناسايي براي ميشود تا ميکند مديريت اقتصادي واحد ريسک اشتهاي به توجه با را ريسک و است شده طراحي و حیاتی )صيادي دهد دست به اقتصادي واحد اهداف به دستيابي مورد در معقول اطمينان 390(. منجزی برونسازماني استراتژيک هوشمندي دسته پنج به برونسازماني استراتژيک هوشمندي عوامل و مولفهها حاضر پژوهش در 4 مشتريان هوشمندي 3 رقبا هوشمندي 2 تکنولوژيکي هوشمندي از: عبارتند که ميشود تقسيم. 5 اقتصادي هوشمندي و تکنولوژيکي هوشمندي جهشهاي و ارزيابي را جديد و موجود تکنولوژيهاي تکنولوژيکي هوشمندي واقع در دارد. سروکار و... اختراع حق کاربردي و پايه پژوهشهاي با و ميکند پيشبيني را آتي تکنولوژيکي و مقاالت تعداد بنيادي و کاربردي پژوهشهاي ميزان همچون عواملي با تکنولوژيکي هوشمندي هوشمندي همچنين.)Gabber, )2007 ميشود ارزيابي سالم صنعتي فرآيندهاي داشتن انتشارات ايجاد سازوكاريبراي آن واسطه به که است استراتژيک هوشمندي براي جديد ابزار يک تکنولوژيکي هوشمندي ميکند. ارائه نوظهور و فعلي تکنولوژيهاي راستاي در دانش مديريت پايدار سيستمهاي آتي تکنولوژيکي ناپيوستگيهاي نيز و فعلي و جديد تکنولوژيهاي هزينههاي و مزايا تکنولوژيکي هوشمندي اين بهطورکلي.)Vivire, Saayman & Muller, )2005 ميدهد قرار ارزيابي مورد را و هنجارها روشها بنيادي و کاربردي پژوهشهاي نشريات مقاالت از اطالعات گردآوري شامل 92 پياپي - 2 شماره - 94 تابستان - 28 دوره. Risk Management 2. Technologic Intelligence 3. Competitor Intelligence 4. Customer Intelligence 5. Economic Intelligence 4

9 تکنولوژيکي هوشمندي تشکيلدهنده عوامل.)April & Bessa, )2006 است صنعتي فرآيندهاي و کاربردي پژوهشهاي و تکنولوژيک جهشهاي شناسايي موجود تکنولوژي بهبود از: عبارتند بنيادين. روشهايي دنبال به بايد سازمانها تکنولوژيکي تغييرات به توجه با : موجود تکنولوژي بهبود مرزبانان نقش راستا اين در باشند. خود تکنولوژيکي فرآيندهاي بهبود و انتخاب شناسايي براي است. انکارناپذير ضرورتي داخلي کارآفرينان و تکنولوژي اخير سالهاي در تکنولوژي تغييرات سرعت و حجم : 2 تکنولوژيک جهشهاي شناسايي عامل عنوان به تکنولوژي است شده سبب تکنولوژيکي نوآوري سريع نرخ است. بوده چشمگير بود خواهند موفق سازمانهايي شديد تغييرات اين به توجه با شود. قلمداد اقتصادي رشد بر موثر.)Vivires et al., )2005 كنند شناسايي را تکنولوژيک جهشهاي و تغييرات اين که و بهبود مراحل در توسعه و پژوهش بخشهاي نقش : 3 بنيادين و کاربردي پژوهشهاي و بوده كشور به تكنولوژي واردات نياز تعيين شامل كه عمودي سطح در چه تكنولوژي شناسايي اساسي و مهم بسيار است ديگر سازمانهاي و صنايع به آن گسترش شامل كه افقي سطح در چه 390(. رضايي و )نوروززاده است رقبا هوشمندي محصوالت جايگزيني رقبا ساختار تغييرات مشاهده با را زمان طي رقابتي استراتژي تکامل سياستهاي قبيل از است مسائلي بر متمرکز و ميکند بازنمايي صنعت به تازهواردان و جديد هوشمندي ايجاد.)Gabber, )2007 رقبا توسعه سياستهاي و جانشين محصوالت قيمتگذاري مختلف بخشهاي ميان در اطالعات نشر مشتري آتي و فعلي نيازهاي بر مبتني سازمان سراسر در بلکه سازمان از خارج براي تنها نه عملکرد نوع اين است. هوشمندي آن به پاسخگويي و سازمان هوشمندي ديگر عبارت به.)Rahimikoloor, )202 ميکند توجه نيز سازمان داخل به اساسا آنها ضعفهاي و تواناييها و رقبا فعاليتهاي درک و تعيين براي سازمان که است فعاليتي رقبا عناصر اMcGonagle (. & Vella, )2002 کند پيشبيني را رقبا آينده حرکات تا ميدهد انجام توسعه سياستهاي و جانشين محصوالت قيمتگذاري سياستهاي رقبا هوشمندي تشکيلدهنده هستند. رقبا شريعتنژاد علي و حکاک محمد هوشمندي... بر موثر عوامل اولويتبندي 5- مقاله. Improvement of Existing Technology 2. Identify the Technological Leaps 3. Fundamental Researches 5

10 محصول ارزش از مشتري و فروشنده درک نشاندهنده قيمت : قيمتگذاري سياستهاي ميشود محصول خريد عدم يا خريد به منجر که است محصول مشاهده قابل عنصر قيمت است. مهمترين از يکي محصول قيمتگذاري سياست تعيين ميگذارد. تاثير سود حاشيه بر مستقيما و از شرکت باشد باال محصول قيمت اگر كند. اتخاذ بايد مديريت که است تصميماتي سختترين و اين و ميکند تهديد را شرکت سود کاهش خطر باشد پايين محصول قيمت اگر و بازميماند رقابت از را خود ارزش و شده بدنام بازار در رقبا محصوالت از پايينتر سطحي در که دارد وجود احتمال.)Che, )2008 بدهد دست امکان عمدتا CIP رقبا مورد در اطالعات کسب موفق فعاليتهاي : 2 رقبا فعاليتهاي درک فراهم رقبا فعاليتهاي درک و اطالع کسب منظور به شرکتها براي را بازار به مناسب عکسالعمل پيشبيني رقبا فعاليتهاي و بازار تحوالت مورد در تا ميسازد قادر را شما فعاليتها اين ميآورد. قوت نقاط تعيين و پيشبيني براي تصميمگيري ابزار رقبا فعاليتهاي درک دهيد. انجام را الزم ميسازد. امکانپذير ميآورند وجود به شركت براي رقبا که را تهديداتي و فرصتها و ضعف و رشد افزايش براي سياستهايي عنوان به رقبا توسعه سياستهاي : 3 رقبا توسعه سياستهاي يک عنوان به ميتواند سياستها اين از آگاهي که است رقبايش برابر در شرکت هر بازار سهم و.)Priporas, et al., )2005 شود تلقي توسعه منظور به رقبا برابر در واکنش مشتريان هوشمندي در را موجود خالقانه و جديد فرصتهاي مشتريان آينده و جاري نيازمنديهاي هوشمندي اين خر توزيع و بازاريابي فرآيندهاي در که را نمايانکنندهاي عمده تغييرات و ميکند ترسيم بازار تقسيم خريداران تامينکنندگان مشتريان اطالعات عمده طور به هوشمندي اين در ميدهد. نشان ميدهد تابعي مشتريان هوشمندي.)Gabber, )2007 ميشود تحليل و تجزيه و گردآوري توزيعکنندگان و رد را تعيينکنندهاي نقش مالي قدرت ميان اين در که بوده سهامداران و مشتريان ارزشهاي از کنوني مشتريان مبادالت به مشتريان هوشمندي ديگر عبارت به ميکند. ايفا استراتژيک محيطهاي هدف جامعه فزاينده تمايالت و دانش و اطالعات تبادل و آنها شخصي اطالعاتي و ويژگيها بالقوه و جاري نيازهاي شناسايي مشتريان هوشمندي بر موثر عوامل.)Cavalcanti, )2005 دارد اشاره هستند. موجود خالقانه فرصتهاي و مشتريان آتي نيازهاي شناسايي مشتريان 92 پياپي - 2 شماره - 94 تابستان - 28 دوره. Pricing Policies 2. Underestand the Activities of Competitors 3. Development Policies of Competitors 6

11 پاسخگويي و مشتريان نيازهاي شناسايي و رضايت جلب مشتريان: جاري نيازهاي شناسايي رب را خود وجودي فلسفه حاضر عصر در سازمانها و سازمانهاست وظيفه مهمترين نيازها اين به کردهاند. بنا نيازها اين به پاسخگويي و مشتريان نيازهاي شناسايي مبناي نيازهاي شناسايي بازاريابي در فعاليتها مشکلترين از يکي مشتريان: آتي نيازهاي شناسايي مشتريان موارد بسياري در است ممکن که است داده نشان تجربه که چرا است مشتريان آتي 387(. فرحبخش و )اعتباريان باشند نداشته خواستههايشان و نيازها اين از شناختي اهميت حائز زيادي داليل به خالقانه فرصتهاي شناسايي موجود: خالقانه فرصتهاي متمرکز بازاريابي تالشهاي تا ميکند فراهم را امکان اين فرصتها اين شناسايي که چرا است که است آن زمينه اين در مهم مساله گيرد. شکل شرکت توسعه براي جديد فرصتهاي شده آينده استراتژيهاي که چرا شوند شناسايي خوبي به بايد دارند وجود بازارها در که فرصتهايي.)Priporas, Gatsoris & Zacharis, )2005 ميشوند پيريزي فرصتها اين پايه بر شرکت اقتصادي هوشمندي معناي به و شد مطرح ميالدي 990 دهه اواسط از که است اصطالحي اقتصادي هوشمندي آماري تحليل دادهکاوي داده انبار شامل که است اقتصادي دادههاي تحليل و تجزيه و تبديل اقتصادي هوشمندي از دستآمده به بهرهمندي بيشترين است. تصميم از پشتيباني و پيشبيني رد است. سازمان سطوح همه در تصميمگيرندگان سوي از دادهها به بيواسطه دسترسي امکان نتيجه در و کنند تحليل را آنها باشند داشته تعامل دادهها با بود خواهند قادر افراد صورت اين عبارت به.)Quarmby, )2009 بخشند بهبود را کارايي و کنند مديريت را کسبوکار بتوانند اقتصادي مسائل مورد در اطالعات کسب بر اقتصادي هوشمندي گستردهتر معنايي در و ديگر بر موثر عوامل.)Gabber, )2007 دارد اشاره اقتصادي شاخصهاي ساير و تورم رکود مانند اطالعات به بيواسطه دسترسي اقتصادي مسائل مورد در اطالعات کسب اقتصادي هوشمندي است. بازار تحليل و اساسيترين از اطالعات که امروز رقابتي دنياي در اقتصادي: مسائل مورد در اطالعات کسب به اقتصادي فعاليتهاي مهمترين زمره از اقتصادي مسائل مورد در اطالعات کسب است آن ارکان اقتصادي ارزش اطالعات که نکتهاست اين مشاهده اقتصادي تحليل آغازين نقطه ميرود. شمار مورد مطلوبيت يا عايدي که دهند انجام انتخابي تا ميدهد اجازه افراد به اطالعات که چرا دارد 386(. )واريان سازند حداکثر ندارد وجود اطالعات که زماني به نسبت را آنها انتظار شريعتنژاد علي و حکاک محمد هوشمندي... بر موثر عوامل اولويتبندي 5- مقاله 7

12 دسترسي بيواسطه به اطالعات: همانطور که پيشتر نيز گفته شد بيشترين بهرهمندي به دستآمده از هوشمندي اقتصادي امکان دسترسي بيواسطه به دادهها به وسيله تصميمگيرندگان در همه سطوح سازمان است. در اين صورت افراد قادر خواهند بود با دادهها تعامل داشته باشند آنها را تحليل کنند و در نتيجه بتوانند کسب و کار را مديريت کنند و کارايي را بهبود بخشند.)Quarmby, 2009( تحليل بازار : تحليل بازار در پي شناسايي و گردآوري و تجزيه و تحليل آن دسته از اطالعاتي برميآيد که به فرصتهاي بهتري در ارائه و عرضه کاال يا خدمات خاصي ميانجامد و يا مشکالت و تهديدهاي پيش روي بازاريابي کاال يا خدمات خاصي را تبيين کرده و راهکارهاي برونرفت از مشکالت را ارائه ميدهد. هدف از تحليل بازار آناليز بازار مشتريان رقبا ارائه استراتژيهاي بازاريابي توليد فروش و تبليغات ارتباط با مصرفکنندگان و خريداران است )گولد استاين 392(. پيشينه پژوهش پژوهشهاي پيشين صورتگرفته در مورد هوشمندي استراتژيک بيشتر بر روي فرآيند هوشمندي استراتژيک )گردآوري تجزيه و تحليل و توزيع اطالعات( متمرکز بودهاند و کمتر به مولفههاي تشکيلدهنده اين هوشمندي پرداخته شده است. در خصوص پژوهشهاي انجامشده داخلي در زمينه هوشمندي استراتژيک بايد گفت در زمان انجام پژوهش فقط يک پژوهش در خصوص هوشمندي استراتژيک يافت شده است. در اين پژوهش که به وسيله حسيني و همکاران )39( انجام پذيرفته است الگويي براي اندازهگيري هوشمندي استراتژيک در ميان شرکتهاي استفادهکننده ارائه شده است. از طرف ديگر در پژوهشهاي خارجي هوشمندي استراتژيک گاه مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در پژوهشي که به وسيله تومو کوسا )20( 2 انجام گرفته است روشهاي مختلف براي بهکارگيري هوشمندي استراتژيک در شرکتها مورد تجزيه و تحليل و بررسي قرار گرفته است. در يک پژوهش ديگر که به وسيله کوين و بل )20( 3 انجام شده است نقش هوشمندي استراتژيک در پيشبيني جرائم و تخلفات سازماندهيشده طي يک مطالعه کتابخانهاي بررسي شده است. از طرف ديگر سيگيسمون هاف )979( 4 سيستم هوشمندي استراتژيک دوره - 28 تابستان - 94 شماره - 2 پياپي 92. Market Analysis 2. Tuomo Kousa 3. Coyne & Bell 4. Sigismun Huf 8

13 را طي يک پژوهش معرفي ميکند. در اين پژوهش براي طراحي سيستم هوشمندي استراتژيک از مزيتهاي استراتژيک تجارب قابل انتقال مراحل تغييرات درونسازماني و جمعآوري اطالعات باز استفاده شده است. در يک پژوهش ديگر که به وسيله مکوباي )20( صورت پذيرفته است هوشمندي استراتژيک به عنوان يک مفهوم سيستمي براي رهبري تغيير مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. در اين پژوهش هوشمندي استراتژيک 2 در يک مدل پيشنهادي که شباهت زيادي به ساختار کارت امتيازي متوان کاپالن و نورتون دارد ارائه شده است. ابعاد اين مدل عبارتند از: پيشبيني نظارت الگوگيري انگيزش و تفويض اختيار. در پژوهش مروري ديگري که به وسيله آندره )985( 3 انجام شده است هوشمندي استراتژيک به تفصيل مورد بررسي قرار گرفته است. در اين پژوهش هوشمندي استراتژيک از نظر برنامهريزي استراتژيک مورد بررسي قرار گرفته است. پرسشها و چارچوب مفهوميپژوهش براي روشن شدن ارتباط متغيرها با يکديگر مدل مفهومي پژوهش در شکل) ( ارائه شده است. مدل پژوهش با استفاده از مطالعه کتب و مقاالت متعدد صورت گرفته و به صورت ترکيبي از دو مدل ارائه ميشود. بنابراين الزم به ذکر است که براي تدوين مدل مفهوميو بخش هوشمندي استراتژيک درونسازماني از مدل گابر )2007( استفاده شده است. گابر در پژوهش خود از عوامل موثر بر هوشمندي استراتژيک به منظور بهبود عمليات برنامهريزي درونسازماني استفاده کرده است. به عالوه براي تدوين مدل و بخش هوشمندي استراتژيک برونسازماني از مدل کروگر )200( استفاده ميشود. کروگر نيز از عوامل موثر بر هوشمندي استراتژيک برونسازماني براي مطالعه بلندمدت عوامل محيطي در صنعت بيمه استفاده کرده است. از اين رو با توجه به آنچه گفته شد مدل مفهوميپژوهش در شکل )( آورده شده است. مقاله 5- اولويتبندي عوامل موثر بر هوشمندي... محمد حکاک و علي شريعتنژاد. Maccobay 2. Kaplan & Norton 3. Andrew 9

14 توانايي منابع انساني تلاش و كوشش حمايت سازماني هوشمندي منابع انساني فرآيند اصلي فرآيند پشتيباني هوشمندي فرآيند سازماني فرآيند توسعه تكنولوژي ارتباطي هوشمندي استراتژيك دروني قدرت دانش هوشمندي اطلاعاتي قدرت اطلاعات تحليل اطلاعات مالي هوشمندي منابع مالي بودجهبندي مديريت ريسك بهبود تكنولوژي موجود شناسايي جهشهاي تكنولوژيك پژوهشهاي كاربردي و بنيادي سياستهاي قيمتگذاري درك فعاليتهاي رقبا سياستهاي توسعه رقبا شناسايي نيازهاي جاري مشتريان شناسايي نيازهاي آتي مشتريان فرصتهاي خلاقانه و جديد هوشمندي تكنولوژيكي هوشمندي رقبا هوشمندي مشتريان هوشمندي استراتژيك بيروني هوشمندي استراتژيك دوره - 28 تابستان - 94 شماره - 2 پياپي 92 كسب اطلاعات اقتصادي تحليل بازار هوشمندي اقتصادي دسترسي بيواسطه به اطلاعات شکل : مدل مفهوميپژوهش با توجه به مدل مفهوميپرسشهای اصلي و متعاقبا پرسشهای فرعي پژوهش به شرح زير مطرح ميشود. پرسشهای اصلي از ميان عوامل موثر بر هوشمندي استراتژيک درونسازماني در سازمانهاي دانشبنيان کدام 20

15 يک از عوامل از اهميت باالتري برخوردار است از ميان عوامل موثر بر هوشمندي استراتژيک برونسازماني در سازمانهاي دانشبنيان کداميک از عوامل از اهميت باالتري برخوردار است پرسشهای فرعي از ميان عوامل موثر بر هوشمندي منابع انساني به عنوان يکي از ابعاد هوشمندي استراتژيک درونسازماني کداميک از اهميت باالتري برخوردار است از ميان عوامل موثر بر هوشمندي فرآيندهاي سازماني به عنوان يکي از ابعاد هوشمندي استراتژيک درونسازماني کداميک از اهميت باالتري برخوردار است از ميان عوامل موثر بر هوشمندي اطالعاتي به عنوان يکي از ابعاد هوشمندي استراتژيک درونسازماني کداميک از اهميت باالتري برخوردار است از ميان عوامل موثر بر هوشمندي منابع مالي به عنوان يکي از ابعاد هوشمندي استراتژيک درونسازماني کداميک از اهميت باالتري برخوردار است از ميان عوامل موثر بر هوشمندي تکنولوژيکي به عنوان يکي از ابعاد هوشمندي استراتژيک برونسازماني کداميک از اهميت باالتري برخوردار است از ميان عوامل موثر بر هوشمندي رقبا به عنوان يکي از ابعاد هوشمندي استراتژيک برونسازماني کداميک از اهميت باالتري برخوردار است از ميان عوامل موثر بر هوشمندي مشتريان به عنوان يکي از ابعاد هوشمندي استراتژيک برونسازماني کداميک از اهميت باالتري برخوردار است از ميان عوامل موثر بر هوشمندي اقتصادي به عنوان يکي از ابعاد هوشمندي استراتژيک برونسازماني کداميک از اهميت باالتري برخوردار است مقاله 5- اولويتبندي عوامل موثر بر هوشمندي... محمد حکاک و علي شريعتنژاد روش پژوهش با توجه به امكان استفاده نتايج پژوهش در عمل اين پژوهش از نوع كاربردي است که با هدف اولويتبندي عوامل موثر بر هوشمندي استراتژيک در سازمانهاي دانشبنيان انجام پذيرفت. جامعه آماري اين پژوهش را تمامي اعضاي هيات علميو کارکنان دانشگاه لرستان که در زمان انجام يافتن پژوهش برابر با 220 عضو هيات علمي و 450 کارمند بودند تشکيل ميدهند. حجم نمونه برابر با 244 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران 2

16 و روش نمونهگيري تصادفي طبقهاي به دست آمده است. پرسشنامه پژوهش دربرگيرنده مقايسات زوجي ميان معيارهاي اصلي و گزينههاي آن است که با کمک نرمافزار Expert choice تجزيه و تحليل اوليه و وزن معيارها و گزينهها به دست آمده است. پس از به دست آوردن اوزان با استفاده از اعداد فازي مثلثي هفتگانه و تبديل اعداد فازي مثلثي به اعداد فازي قطعي وزن شاخصها با استفاده از تکنيک فازي به دست ميآيد و در آخر رتبهبندي نهايي با استفاده از تکنيک فازي صورت ميپذيرد. نتايج توصيفي پژوهش در اين پژوهش نتايج توصيفي دادهها شامل تجزيه و تحليل مشخصات جمعيتشناختي نمونه است. با بررسي دادههاي مربوط به جنسيت مشخص ميشود که تعداد 79 نفر معادل 73 درصد مرد و 65 نفر معادل 27 درصد زن هستند. همچنين در بين نمونه انتخابي 69 نفر کمتر از 30 سال و معادل 29 درصد حجم نمونه انتخابي هستند. از طرف ديگر 89 نفر بين 3 تا 40 سال سن دارند که 36 درصد حجم نمونه را تشکيل ميدهند. اعضاي نمونه باالتر از 4 سال نيز 86 نفر هستند که 35 درصد حجم نمونه را به خود اختصاص دادهاند. به عالوه تحليل نتايج تحصيالت اعضاي نمونه انتخابي حاکي از آن است که 36 نفر داراي مدرک دکترا هستند که 4 درصد حجم نمونه را تشکيل ميدهند. از طرفي دارندگان مدرک کارشناسي ارشد 98 نفر هستند که 4 درصد حجم نمونه را به خود اختصاص دادهاند. همچنين 0 نفر از اعضاي نمونه انتخابي مدرک ليسانس دارند که 45 درصد حجم نمونه را تشکيل ميدهند. دوره - 28 تابستان - 94 شماره - 2 پياپي 92 يافتههاي پژوهش با استفاده از تکنيک AHP وزن معيارها و گزينهها به دست آمد که شرح کامل آن در جدول )( آمده است. 22

17 جدول : وزن معيارها و گزينهها متغيرها معيارهاي اصلي وزن گزينهها وزن توانايي منابع انساني 0/232 0/584 هوشمندي منابع انساني 0/490 تالش و کوشش حمايت سازماني 0/84 هوشمندي استراتژيک درونسازماني هوشمندي فرآيندهاي سازماني هوشمندي اطالعاتي هوشمندي منابع مالي جمع هوشمندي تکنولوژيکي هوشمندي رقبا هوشمندي مشتريان فرآيند اصلي فرآيند پشتيباني فرآيند توسعه تکنولوژي ارتباطي قدرت اطالعات قدرت دانش تحليل اطالعات مالي بودجهبندي مديريت ريسک شناسايي جهشها بهبود تکنولوژي تحقيقات کاربردي درک فعاليت رقبا سياست قيمتگذاري فعاليت توسعه رقبا شناسايي نياز جاري شناسايي نياز آتي فرصت خالقانه موجود کسب اطالعات اقتصادي مقاله 5- اولويتبندي عوامل موثر بر هوشمندي... محمد حکاک و علي شريعتنژاد 0/263 0/59 0/578 0/096 0/63 0/29 0/584 0/35 0/28 0/263 0/90 0/547 0/443 0/69 0/387 0/22 0/320 0/558 0/260 0/26 0/62 0/32 0/276 0/95 0/39 هوشمندي استراتژيک برون سازماني 0/327 هوشمندي اقتصادي 0/38 تحليل بازار دسترسي بيواسطه اطالعات 0/43 جمع 23

18 نمايش اعداد فازي مثلثي در اين مرحله براي تعيين وزن معيارها و گزينهها از نظر خبرگان استفاده ميشود. در اين راستا پرسشنامهاي ميان اعضاي هيات علمي و کارکنان دانشگاه لرستان توزيع شد. اين پرسشنامه به ازاي هر معيار و گزينه داراي يک سوال است. براي پرهيز از پيچيدگي سواالت پرسشنامه بر روي پيوستار هفتگزينهاي شامل فوقالعاده مهم خيلي مهم مهم اهميت متوسط کماهميت خيلي کماهميت و بياهميت تعيين شد. پس از گردآوري پرسشنامهها از آنجا که پاسخها در پرسشنامه به صورت اعداد کيفي است براي تبديل اين اعداد به اعدادکمي قطعي به هريک از اين گزينهها يک عدد مثلثي فازي تخصيص داده شد. / / / / / / / / / / / جدول 2: نمايش اعداد فازي مثلثي اعداد هفتگانه سپس با استفاده از منطق فازي و فرمول تبديل اعداد فازي به اعداد قطعي )فرمول مينکووسکي ) اعداد فازي مزبور به اعداد قطعي معادل شد که در جدول )3( ديده ميشود. دوره - 28 تابستان - 94 شماره - 2 پياپي 92 X= m + b - a. Minkowsky 24

19 گزينه الف ب ج د ه و ز کيفي عدد مهم فوقالعاده مهم خيلي مهم متوسط اهميت کماهميت کماهميت خيلي بياهميت قطعي اعداد به مثلثي فازي اعداد تبديل 3: جدول مثلثي فازي عدد قطعيشده فازي عدد شريعتنژاد علي و حکاک محمد هوشمندي... بر موثر عوامل اولويتبندي 5- مقاله 0/975 0/85 0/65 0/5 0/35 0/5 0/025 ) 0/ 0( )0/85 0/5 0/5( )0/65 0/5 0/5( )0/5 0/2 0/2( )0/35 0/5 0/5( )0/5 0/5 0/5( )0 0 0/( معيار هر براي دريافتشده پاسخهاي تعداد )4( جدول در که شد توزيع پرسشنامه 244 کل در است. شده داده نشان قطعي عدد کيفي عدد انساني منابع هوشمندي فرآيندهاي هوشمندي سازماني اطالعاتي هوشمندي مالي منابع هوشمندي تکنولوژيکي هوشمندي رقبا هوشمندي مشتريان هوشمندي اقتصادي هوشمندي 0/975 فوقالعاده مهم اصلي معيارهاي به پاسخ تعداد 4: جدول 0/025 0/5 0/35 0/5 0/65 0/85 69 مهم خيلي 59 مهم 43 اهميت متوسط 6 کماهميت 24 خيلي بياهميت کماهميت و قطعي اعداد در متغير هر دستآمده به پاسخهاي تعداد ضرب با دادهها گردآوري از پس شاخص هر وزن كردن تقسيم با ميآيد. دست به شاخص هر وزن پاسخدهندگان تعداد بر تقسيم وزنهاي و انجامشده محاسبات ساير ميشود. حاصل نرمالشده وزن شاخصها وزن مجموع بر است. آمده )5( جدول در دستآمده به 25

20 جدول 5: وزن معيارهاي اصلي و گزينهها با اعداد فازي رديف متغيرها ميزان اهميت وزن نرمالشده 0/272 0/662 هوشمندي منابع انساني 0/257 2 هوشمندي فرآيندهاي سازماني 0/627 0/249 0/607 هوشمندي اطالعاتي 3 0/220 0/537 هوشمندي منابع مالي 4 2/433 جمع * 0/269 0/575 هوشمندي تکنولوژيکي 5 0/22 0/47 هوشمندي رقبا 6 0/3 0/97 0/299 0/380 0/32 0/347 0/240 0/42 0/663 0/42 2/3 0/534 0/679 0/572 /785 0/548 0/379 0/65 /578 هوشمندي مشتريان هوشمندي اقتصادي جمع کل توانايي منابع انساني تالش و کوشش حمايت سازماني جمع فرآيند اصلي فرآيند پشتيباني فرآيند توسعه جمع 7 8 * 2 3 * 2 3 * دوره - 28 تابستان - 94 شماره - 2 پياپي 92 0/233 0/329 فناوري ارتباطي 0/460 0/649 قدرت اطالعات 2 0/305 0/43 قدرت دانش 3 /409 جمع * 0/475 0/59 تحليل اطالعات مالي 0/86 0/232 بودجهبندي 2 0/337 0/49 مديريت ريسک 3 /242 جمع * 26

21 شريعتنژاد علي و حکاک محمد هوشمندي... بر موثر عوامل اولويتبندي 5- مقاله فازي اعداد با گزينهها و اصلي معيارهاي وزن 5: جدول ادامه نرمالشده وزن اهميت ميزان متغيرها رديف 0/339 0/487 جهشها شناسايي 0/242 0/348 فناوري بهبود 2 0/48 0/60 کاربردي پژوهشهاي 3 /436 جمع * 0/432 0/529 رقبا فعاليت درک 0/74 0/22 قيمتگذاري سياست 2 0/394 0/482 رقبا توسعه فعاليت 3 /223 جمع * 0/286 0/52 جاري نياز شناسايي 0/328 0/587 آتي نياز شناسايي 2 0/384 0/687 موجود خالقانه فرصت 3 /786 جمع * 0/269 0/3 اقتصادي اطالعات کسب 0/348 0/402 بازار تحليل 2 0/38 0/439 اطالعات واسطه بي دسترسي 3 /52 جمع * چگونگي ذکر سازمان استراتژيک هوشمندي بر موثر عوامل تاثيرگذاري چرايي خصوص در عنوان به هوشمند انساني منابع رو ازاين ميرسد. نظر به ضروري عوامل از هريک تاثيرگذاري و کنند درك را معين وضعيت يك معناي هستند قادر که ميشوند تلقي سازمان در موجوديتهايي باعث طريق اين از که كنند عمل راهكارها و دستورالعملها از پارهاي طبق و باشند موقعيتشناس شناسايي با هوشمند سازماني فرآيندهاي ديگر طرف از ميشوند. استراتژيک هوشمندي بهبود بررسي پيشبيني بهينهسازي منظور به فرآيندها تحليل و تجزيه و نظارت زمينه در کاربردها عالوه به ميشود. استراتژيک هوشمندي سطح ارتقاي موجب سازمان فرآيندهاي کشف و همگوني ميان اطالعات توزيع و تحليل و تجزيه سازماندهي گردآوري از استفاده با اطالعاتي هوشمندي هوشمند سازمان يک در بسزايي سهم اطالعات به عمل مديريت و سازمان تماميبخشهاي 27

22 پيشبيني مالي اطالعات تحليل و تجزيه و يکپارچهسازي طريق از نيز مالي منابع هوشمندي دارد. استراتژيک برنامهريزي در را کليدي نقش هوشمندانه ريسک مديريت و شبيهسازي بودجهبندي عوامل تاثيرگذاري خصوص در عالوه به ميکند. ايفا استراتژيک هوشمندي متعاقبا و سازماني تکنولوژيهاي ارزيابي با تکنولوژيکي هوشمندي گفت بايد برونسازماني استراتژيک هوشمندي پژوهشهاي از بهرهگيري با و تکنولوژيکي جهشهاي شناسايي و جديد تکنولوژي و موجود رقبا هوشمندي ديگر طرف از ميشود. استراتژيک هوشمندي ارتقاي موجب کاربردي و پايهاي شناسايي و رقبا فعاليتهاي درک تازهواردان وضعيت بررسي رقبا ساختار تغييرات مشاهده با نيز مشتريان هوشمندي دارد. استراتژيک هوشمندي در بسزايي تاثير رقبا ضعفهاي و تواناييها خالقانه فرصتهاي و جديد فرصتهاي مشتريان آينده و جاري نيازمنديهاي شناسايي طريق از تجزيه از بهرهگيري با نيز مشتريان هوشمندي است. استراتژيک هوشمندي بر تاثير موجب موجود زا پشتيباني و پيشبيني آماري تحليل دادهکاوي داده انبار شامل که اقتصادي دادههاي تحليل و ميشود. استراتژيک هوشمندي بهبود موجب است تصميم نتيجهگيري خود اطراف محيط اطالعات كه بود خواهند موفق سازمانهايي كنوني رقابتي دنياي در عوامل شناسايي از بهرهگيري با جز اين و کنند تحليل و تجزيه بيشتري دقت با و سريعتر را از بهرهمندي براي مديران نيست. ميسر استراتژيک هوشمندي طريق از بيروني و دروني تاثيرگذار را خود سازمان بيروني و دروني عوامل بايد خود مديريت تحت سازمان در استراتژيک هوشمندي ورزند. اهتمام خود سازمان عملكرد بهبود راستاي در عوامل اين درست بهكارگيري با و بشناسند در استراتژيک هوشمندي بر موثر عوامل اولويتبندي و شناسايي هدف با حاضر پژوهش بنابراين استراتژيک هوشمندي بر موثر عوامل اساس اين بر که پذيرفت انجام دانشبنيان سازمانهاي ور اين از است. شده رتبهبندي و شناسايي برونسازماني و درونسازماني بخش دو در سازمان شود ابراز ميتواند پرسش اين در است آن به پاسخگويي پي در حاضر پژوهش که اساسي سواالت سازمانهاي در برونسازماني و درونسازماني استراتژيک هوشمندي بر موثر عوامل ميان از که تکنيک از استفاده با بنابراين است برخوردار باالتري اهميت از عوامل از يک کدام دانشبنيان نهايي گزينههاي و اصلي معيارهاي از هريک نرمالشده وزن و اهميت ميزان Fuzzy AHP درونسازماني استراتژيک هوشمندي مولفههاي از که است آن از حاکي نتايج آمد. دست به ديگر طرف از دارد. را اهميت بيشترين انساني منابع هوشمندي دانشبنيان سازمانهاي در 92 پياپي - 2 شماره - 94 تابستان - 28 دوره 28

23 هوشمندي برونسازماني استراتژيک هوشمندي در مولفه مهمترين دانشبنيان سازمانهاي در تالش انساني منابع هوشمندي تشکيلدهنده عوامل ميان از است گفتني شد. شناسايي مشتريان مهمترين است. برخوردار اهميت بيشترين از دانشبنيان سازمانهاي در انساني منابع کوشش و است. توسعه فرآيندهاي دانشبنيان سازمانهاي در سازماني فرآيندهاي هوشمندي مولفه عامل قدرت دانشبنيان سازمانهاي در اطالعاتي هوشمندي تشکيلدهنده عوامل ميان از همچنين از مالي اطالعات تحليل و تجزيه ميدهند نشان نتايج عالوه به دارد. را اهميت بيشترين دانش است. برخوردار دانشبنيان سازمانهاي در وزن بيشترين و برونسازماني استراتژيک هوشمندي تشکيلدهنده مولفههاي بر موثر عوامل خصوص در بنيادين و کاربردي پژوهشهاي دانشبنيان سازمانهاي در گفت بايد تکنولوژيکي هوشمندي مولفه سازمانهاي در رقبا هوشمندي در عامل مهمترين عالوه به است. برخوردار اهميت باالترين از فرصتهاي شناسايي دانشبنيان سازمانهاي در همچنين رقباست. فعاليت درک دانشبنيان حاکي پژوهش نتايج آخر در شد. شناسايي مشتريان هوشمندي بر موثر عامل مهمترين خالقانه دانشبنيان سازمانهاي در اقتصادي هوشمندي براي بازار تحليل عامل براي اهميت بيشترين از که كرد عنوان بايد صورتگرفته پژوهشهاي ديگر با حاضر پژوهش هماهنگي خصوص در است. خصوص در دارد. وجود هماهنگي )200( کروگر و )2007( گابر پژوهشهاي با حاضر پژوهش بين منابع هوشمندي نيز گابر پژوهش در گفت بايد )2007( گابر پژوهش با حاضر پژوهش تشابه وجه برخوردار سازمان بلندمدت برنامهريزي فرآيند در عوامل ديگر به نسبت باالتري اهميت از انساني كرد اظهار بايد نيز )200( کروگر پژوهش با حاضر پژوهش هماهنگي خصوص در عالوه به است. مهمترين عنوان به مشتريان هوشمندي از از نيز کروگر که است آن در پژوهش دو تشابه وجه که پژوهش محدودیتهای خصوص در است. کرده ياد بيمه صنعت بر تاثيرگذار عوامل از عامل امر این که میشد استفاده خبرگان از باید تحقیق نوع و هدف به توجه با که گفت باید نیز حاضر مهمترین عنوان به نمونهگیری در محدودیت از بنابراین دربرداشت. را نمونه تعداد در محدودیت کاربردي پيشنهادهاي پژوهش نتايج به توجه با رو اين از میشود. ذکر حاضر پژوهش محدودیت ميشود. مطرح زير شرح به نيروي براي را اهميت بيشترين بايد دانشبنيان سازمانهاي پژوهش يافتههاي اساس بر منابع چراکه باشند. قائل ديگر طرف از خود رجوع ارباب و مشتريان و طرف يک از خود انساني کنند درك را معين وضعيت يك معناي قادرند که هستند موجوديتهايي عنوان به هوشمند انساني مزيت يک عنوان به و كنند عمل راهكارها و دستورالعملها از پارهاي طبق و باشند موقعيتشناس و شريعتنژاد علي و حکاک محمد هوشمندي... بر موثر عوامل اولويتبندي 5- مقاله 29

24 به پاسخگويي و مشتريان نيازهاي شناسايي و رضايت جلب ديگر طرف از شوند. تلقي موثر رقابتي فلسفه حاضر عصر در سازمانها اين و است دانشبنيان سازمانهاي وظيفه مهمترين از نيازها اين کردهاند. بنا نيازها اين به پاسخگويي و مشتريان نيازهاي شناسايي مبناي بر را خود وجودي زا است اهميت حائز بسيار دانشبنيان سازمانهاي براي سازماني توسعه فرآيند يافتهها براساس تقويت و برنامهريزي توسعه راستاي در رفتاري علوم سيستميدانش کاربرد از بايد سازمانها اين رو اين ورزند. اهتمام خود سازمان اثربخشي بهبود براي سازماني فرآيندهاي و ساختارها استراتژيها بر تاکيد و قدرت از بايد هوشي و فکري سرمايههاي سردمداران عنوان به دانشبنيان سازمانهاي وسيله به اطالعات کنترل توان يا اطالعات به دسترسي توان واسطه به که خود سازمان اطالعاتي بكنند. را استفاده نهايت ميآيد دست به سازمان و فرد پژوهشي فعاليتهاي انجام اصلي مکان عنوان به دانشبنيان سازمانهاي يافتهها اساس بر جهشهاي شناسايي به بايد خود فعاليت محيط در رقابتي مزيت از برخورداري براي علم توليد و کنند. مبادرت بنيادين و کاربردي پژوهشهاي و موجود تکنولوژي بهبود تکنولوژيکي پاسخگويي و مشتريان نيازهاي شناسايي و رضايت جلب راستاي در دانشبنيان سازمانهاي و آتي نيازهاي شناسايي جاري نيازهاي شناسايي به خود فعاليت محيط در بايد نيازها اين به بپردازند. موجود خالقانه فرصتهاي هوشمندي به دستيابي براي ميکند پيشنهاد دانشبنيان سازمانهاي به حاضر پژوهش نياز مورد اقتصادي اطالعات سپس بپردازند خود فعاليت محيط و بازار تحليل به ابتدا اقتصادي و مستقيم نحوي به ذينفعان به اطالعات ارائه راستاي در آخر در و کنند تحليل و جمعآوري را کنند. اقدام بيواسطه پژوهشگران ميکند پيشنهاد پژوهش اين پژوهشگران براي پيشنهادها راستاي در همچنين با يا کنند شناسايي را آن بر موثر عوامل ديگر استراتژيک هوشمندي مفهوم گستره به توجه با عوامل اين مقتضي نحوي به و... الکتره فازي تاپسيس تاپسيس مانند ديگر روشهاي از استفاده اين با که مديريتي مفاهيم ديگر با را استراتژيک هوشمندي متغير تاثير يا کنند اولويتبندي را بسنجند. معنايياند مقاربت داراي مفهوم 92 پياپي - 2 شماره - 94 تابستان - 28 دوره 30

25 منابع: فارسی الف( سال صادرات توسعه صادرات بانک مشتريان نيازهاي شناسايي )387(. مريم فرحبخش اکبر اعتباريان 9. ص 73 شماره يازدهم و اعرابي ترجمه عمل و استراتژي پيوند انساني: منابع مديريت )392(. جي کاون براون گرک ارت استو 473. و 32 صص چهارم چاپ مهکامه انتشارات تهران فياضي هوشمندي اندازهگيري براي مدلي طراحي )39(. شهربانو يداللهي و خداکرم سليميفرد يعقوب حسيني صص دوره شماره انساني منابع مديريت پژوهشهاي سازماني استراتژيک فصلنامه بودجهبندي تکنيکهاي بر مفهومي نگرشي )390(. دلير ناصرآبادي محمد محمدي خان 2. ص 52 شماره حسابرس توسعه در ارتباطي تکنولوژي تاثير بررسي )389(. شورانگيز نادعلي و فرامرز فتحنژاد محسن ليان رسو 25. ص 4 شماره بيمه جهان تازههاي الکترونيک بيمه از استفاده با تونل ساخت ريسک مديريت )390(. مجتبي منجزي و محمد حياتي احمدرضا دي صيا 0. ص 7 شماره 3 دوره صنعتي مديريت فصلنامه HADM تکنيک فردا مديريت نشريه سازماني فرآيندهاي و سازمان نابسازي )382(. مهدي فتحاهلل و مهدي ي غضنفر. ص 4 شماره غالمرضا ترجمه کوچک کارهاي و کسب در بازاريابي استراتژيهاي برترين )392(. بث استاين گولد 6. ص اول چاپ محمود آيين انتشارات قم سليماني کنفرانس دانشبنيان سازمان ساختاري ابعاد )386(. محمد آشنا و ناصر عسگري عباس يان منور دانش. مديريت از: مشاهده قابل علم توليد چالشهاي )390(. ناهيد رضايي و علي وززاده نور ص 6. 4/0/92 مشاهده: تاريخ ص ني نشر تهران پورمقيم سيدجواد ترجمه ميانه خرد اقتصاد )386(. هسه يان وار حیدری داوود ترجمه توسعه حال در کشورهاي در جديد تکنولوژيهاي )388(. اندره روال و جو ن هنسو.22 و 27 ص رسانهها برنامهريزي و مطالعات دفتر شريعتنژاد علي و حکاک محمد هوشمندي... بر موثر عوامل اولويتبندي 5- مقاله انگلیسی ب( An drew, C. (985). Strategic Intelligence, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Access for: Aa ker, D. A.; kumar V. Day, G. S. & Leone, R. (2009). Decision Making Perspective on Marketing Intelligence, in Marketing Research, 0th ed. United Kingdom: John Wiley & Sons Ltd, Ch., excerpt/39/ehep0002/ehep pdf. [Online]. media.wiley.com. 3

26 Ap ril, K. & Bessa J. A. (2006). Critique of the Strategic Competitive Intelligence Process within a Global Energy Multinational, Problems and Perspectives in Management, 4(2), pp Bo oker, Q. E.; Kitchens, F. L.; & Rebman C. M. (2008). Examining the Use of Competitive Intelligence in Steffing Municipal Police Departement: An Exploratory Study, Issues in Information Systems, IX (2), pp Be ll, S. J.; & Menguc, B. (2002). The Employee-Organization Relationship, Organizational Citizenship Behaviors, and Superior Service Quality, Journal of retailing, 78, pp Ca valcanti E. P. (2005). The Relationship Between Business Intelligence and Business Success, Journal of Competitive Intelligence and Management, 3(), pp Ch e, Z. H. (2008). Pricing Strategy and Reserved Capacity Plan Based on Product Life Cycle and Production Function on LCD TV Manufacturer. Expert System with Applications, (5), pp Co ccia, M. (200). The Asymmetric Path of Economic Long Waves, Technol. Forecasting Soc. Change 77, pp Gr igori, D. (2003). Business Process Intelligence, Computers in Industry, 53(3), pp Ga bber, H. (2007). Strategic Intelligence Topology Analyze for Improved Plan Operation, Industrial Management and Data Systems, 07(2), pp Ka rl Weick, M. (200). Making Sense of the Organization, Blackwell Publishers Inc., Oxford. Ku osa, T. (20). Different Approaches of Pattern Management and Strategic Intelligence, Science Direct, pp Kr uger, J. P. A. (200). Study of Strategic Intelligence as a Strategic Management Tool in the Long-Term Insurance Industry in South Africa, January, Master of commerce. Ma ccoby, M. (20). Strategic Intelligence: A Conceptual System of Leadership For Change, International Society for Performance Improvement, 67(5), pp. -8. Mc Gonagle, J. & Vella, C. M. A. (2002). Case for Competitive Intelligence, Information Management Journal, 36, pp Pri poras, C. V.; Gatsoris, L. & Zacharis,V. (2005). Competitive Intelligence Activity, Evidence from Greece, Marketing Intelligence & Planning, 23(7), pp Qu armby, N. (2009). Futures Work in Strategic Criminal Intelligence. In: Ratcliffe, J. (Ed.), Strategic Thinking in Criminal Intelligence. The Federation Press, Sydney. دوره - 28 تابستان - 94 شماره - 2 پياپي 92 32

27 مقاله 5- اولويتبندي عوامل موثر بر هوشمندي... محمد حکاک و علي شريعتنژاد Ri chard L.; Russell, P. (2007). Sharpening Strategic Intelligence: Why the CIA Gets It Wrong and What Needs to Be Done to Get It Right, Cambridge University Press, 237. Ra himikoloor, H. (202). Factors Affecting the Competitiveness of the Insurance Industry: Using a Structural Equation Model (SEM). Ph. D. Dissertation in Business Management, 59(2), pp Sa bramanian, M. (2005). The Influence of Intellectual Capital on Innovation, Academy of Management Journal, 48, pp Sa brina, B.; Laïd, B. & Jean Luc M. (202). Towards an Information Intelligence and knowledge Management Process in the Context of Information Technologies, Journal of Organizational Knowledge Management, 20(3), pp. -9. Sh gismund Huf (979). Strategic Intelligence Systems, University of Illinois, Department of Business Administration, Te ssaleno, Devezas (200). Crises, Depressions and Expansions: Global Analysis and Secular Trends, Technol. Forecasting Soc. Change 77, pp Vi viers, W.; Saayman, A.; Muller, M. L. (2005). Enhancing a Competitive Intelligence Culture in South Africa, International Journal of Social Economics, 32(7), pp Wa ng Catherine, L.; Ahmed Perveiz, K. (2003). Structure & Structural Dimensions for Knowledge-Based Organizations, Measuring Business Excellence, 7, pp